Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung Á mở ra bước ngoặt mới; Bão Kalmaegi tấn công Đông Nam Á

* Bão Kalmaegi tấn công nhiều quốc gia Đông Nam Á

Ngày 6-11-2025, Tổng thống Philippines Ferdinand Romualdez Marcos Jr. tuyên bố tình trạng thảm họa quốc gia, sau khi siêu bão Kalmaegi gây ra thiệt hại nghiêm trọng trên diện rộng khiến ít nhất 188 người thiệt mạng, làm bị thương 96 người và 135 người vẫn đang mất tích.

Theo số liệu của Cơ quan Phòng vệ dân sự quốc gia, bão Kalmaegi gây mưa lớn và lũ lụt trên diện rộng tại khu vực miền Trung nước này, khiến hàng nghìn ngôi nhà bị cuốn trôi hoặc hư hại, nhiều tuyến đường giao thông và cầu cống bị phá hủy. Tổng cộng gần 800.000 người đã phải sơ tán trước khi bão tràn qua miền Trung Philippines. 

Theo thống kê, Philippines trung bình hứng chịu khoảng 20 cơn bão mỗi năm, và Kalmaegi là cơn bão thứ 20 của năm 2025.

Trong khi đó, theo thống kê ban đầu về thiệt hại do siêu bão Kalmaegi tại các khu vực ven biển miền Trung - Tây Nguyên của Việt Nam, tính đến 14h ngày 7-11, ít nhất 5 người đã thiệt mạng, 43 ngôi nhà bị sập, hơn 3.000 nhà bị tốc mái, 93.000 hộ dân phải di dời tránh bão; mất điện diện rộng tại nhiều khu vực. Tổng thiệt hại ước tính trên 5.000 tỷ đồng (hơn 190 triệu USD).

Sau khi đi qua Việt Nam, bão Kalmaegi suy yếu thành áp thấp nhiệt đới khi di chuyển qua Lào và vào tỉnh Ubon Ratchathani của Thái Lan. Do ảnh hưởng của bão, giới chức ứng phó thiên tai Thái Lan cảnh báo người dân tại Bangkok và 65 tỉnh khác trên toàn quốc có nguy cơ xảy ra lũ lụt từ ngày 7 đến 9-11.

* Bước ngoặt tại Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung Á

Ngày 6-11-2025, tại thủ đô Washington D.C., diễn ra Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung Á (C5+1) với sự tham dự của lãnh đạo năm nước Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Turkmenistan. Sự kiện đánh dấu tròn 10 năm hình thành khuôn khổ hợp tác này - một nền tảng ngoại giao khu vực được Mỹ thiết lập năm 2015 nhằm tăng cường hiện diện và thúc đẩy phát triển kinh tế - an ninh ở Trung Á.

Hội nghị năm nay được xem là bước ngoặt trong chính sách của Washington đối với khu vực. Mỹ và Uzbekistan đạt được thỏa thuận kinh tế lớn, theo đó quốc gia Trung Á cam kết đầu tư 35 tỷ USD trong 3 năm và hơn 100 tỷ USD trong 10 năm tới vào các lĩnh vực hàng không, khoáng sản chiến lược, nông nghiệp công nghệ cao và công nghệ thông tin của Mỹ. Thỏa thuận này được xem là một minh chứng cho xu hướng hợp tác kinh tế song phương ngày càng chặt chẽ.

* Nga cân nhắc chuẩn bị thử nghiệm hạt nhân toàn diện ngay lập tức

Tại cuộc họp nội các ngày 5-11-2025, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrey Belousov cho rằng nước này cần cân nhắc chuẩn bị các vụ thử nghiệm hạt nhân toàn diện, nhằm đáp trả kế hoạch tái khởi động chương trình hạt nhân của Mỹ.

Cụ thể, ông Belousov đã đề xuất với Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng Moskva nên có phản ứng trước các bước đi của Washington để đảm bảo an ninh cho đất nước. Việc bắt đầu chuẩn bị cho các cuộc thử nghiệm hạt nhân toàn diện ngay lập tức là cần thiết. Ông cho rằng bãi thử nghiệm ở Novaya Zemlya, thuộc vùng Bắc Cực, có thể được sử dụng cho các vụ thử trong thời gian ngắn.

Trước đề xuất này, Tổng thống Putin nhấn mạnh Nga từ lâu đã tuyên bố sẽ tuân thủ Hiệp ước Cấm Thử Nghiệm Hạt Nhân Toàn diện, với điều kiện các thành viên khác không vi phạm thỏa thuận. Ông chỉ đạo tất cả các cơ quan liên quan của chính phủ, bao gồm Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng, thu thập và phân tích thông tin về kế hoạch tái khởi động thử nghiệm hạt nhân của Mỹ, trước khi đưa ra các đề xuất về khả năng bắt đầu công tác chuẩn bị cho các cuộc thử nghiệm vũ khí hạt nhân.

* Tổng thống Trump ký sắc lệnh giảm thuế hàng hóa Trung Quốc

Ngày 4-11-2025, Tổng thống Trump ký sắc lệnh giảm một nửa mức thuế bổ sung đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, động thái được coi là nhằm “hạ nhiệt” căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Đây là bước đi cụ thể hóa thỏa thuận đạt được trong cuộc gặp trực tiếp giữa ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc ngày 30-10-2025.

Trước đó, ngay sau khi tái đắc cử đầu năm 2025, ông Trump đã áp thuế bổ sung 20% lên hàng hóa Trung Quốc. Tuy nhiên, sau hội nghị thượng đỉnh, Bắc Kinh cam kết tăng cường kiểm soát dòng chảy các tiền chất sản xuất fentanyl - một loại ma túy tổng hợp gây khủng hoảng nghiện tại Mỹ. Đáp lại, Washington đồng ý hạ mức thuế từ 20% xuống còn 10%, có hiệu lực từ ngày 10-11.

Theo sắc lệnh được ký, Mỹ sẽ giám sát chặt chẽ việc Trung Quốc thực thi cam kết. Phía Bắc Kinh cùng ngày thông báo tiếp tục tạm ngừng áp thuế bổ sung 24% đối với hàng hóa Mỹ thêm một năm, đồng thời điều chỉnh một số biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với các thực thể Mỹ nhằm bảo vệ lợi ích công nghệ của mình.

Giới chuyên gia nhận định đây là tín hiệu cho thấy sự linh hoạt trong chính sách thương mại của ông Trump nhiệm kỳ hai. Việc giảm thuế không đồng nghĩa Washington nới lỏng toàn diện, mà là cách tiếp cận “vừa răn đe, vừa đàm phán”, nhằm tạo dư địa cho các thỏa thuận thực chất hơn. Thỏa thuận tạm thời này cũng mở ra khả năng nối lại đối thoại kinh tế Mỹ - Trung sau giai đoạn căng thẳng kéo dài, đồng thời thể hiện sự ưu tiên của Washington trong việc giải quyết vấn đề fentanyl - một thách thức xã hội nghiêm trọng trong nước. Tuy nhiên, cả hai bên đều giữ thái độ thận trọng. Mỹ vẫn nhấn mạnh yếu tố “giám sát và xác thực”, còn Trung Quốc kiên định bảo vệ chủ quyền kinh tế, cho thấy quan hệ thương mại song phương vẫn còn nhiều rào cản tiềm ẩn.

* Chính phủ Mỹ đóng cửa dài ngày nhất trong lịch sử

Tính đến ngày 9-11-2025, việc đóng cửa một phần chính phủ liên bang Mỹ đã bước sang ngày thứ 40, trở thành đợt đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử Mỹ.

Các cơ quan liên bang đã đình trệ hoạt động kể từ khi Quốc hội Mỹ không thể phê duyệt ngân sách vào ngày 30-9 năm nay. Tình trạng bế tắc về ngân sách này đang leo thang thành một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng, đe dọa các chương trình phúc lợi xã hội quan trọng. Hiện tại, 1,4 triệu nhân viên liên bang, trong đó có cả kiểm soát viên không lưu và nhân viên an ninh sân bay, vẫn đang phải nghỉ việc bắt buộc hoặc làm việc không lương.

Việc đóng cửa chính phủ khiến hàng triệu người lao động không được nhận lương, giao thông đình trệ, thiếu hụt thực phẩm. Trong ngày 7-11, khoảng 10.000 chuyến bay bị hủy, hoãn vào cuối tuần trước. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) ước tính nếu tình trạng này kéo dài thêm một tuần, nền kinh tế Mỹ có thể thiệt hại khoảng 11 tỷ USD.

Mặc dù cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều có dấu hiệu ôn hòa về mặt chiến thuật, nhưng không bên nào chấp nhận nhượng bộ về điểm mấu chốt gây ra sự bế tắc hiện tại đó là vấn đề chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe.

Đảng Dân chủ kiên quyết chỉ bỏ phiếu nhằm chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa một phần sau khi có thỏa thuận gia hạn các khoản trợ cấp bảo hiểm y tế sắp hết hạn. Ngược lại, đảng Cộng hòa chỉ đồng ý giải quyết vấn đề chăm sóc sức khỏe sau khi chính phủ được mở cửa trở lại.

Tổng thống Donald Trump đã tìm cách gia tăng sức ép, thông qua cảnh báo sẽ cắt bỏ một chương trình viện trợ quan trọng giúp 42 triệu người Mỹ mua sắm thực phẩm, đồng thời từ chối đàm phán khi chính phủ vẫn đang đóng cửa. Tuy nhiên, Nhà Trắng sau đó làm rõ rằng họ đang "hoàn toàn tuân thủ" các nghĩa vụ pháp lý để giải ngân các khoản thanh toán càng nhanh càng tốt.

* Campuchia kỷ niệm 72 năm Quốc khánh

Ngày 9-11-2025, Campuchia đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 72 năm Quốc khánh và Ngày thành lập Quân đội Hoàng gia Campuchia (9-11-1953 ‑ 9-11-2025). Sự kiện được tổ chức trang trọng dưới sự chủ trì của Quốc vương Campuchia Norodom Sihamoni, cùng sự hiện diện của các thành viên Hội đồng Cố vấn tối cao của Quốc vương, Lãnh đạo Thượng viện, Quốc hội, Chính phủ Hoàng gia và các cơ quan bộ, ngành trung ương, đại diện Quân đội, các tầng lớp nhân dân Campuchia và ngoại giao đoàn tại Phnom Penh.

Đất nước Campuchia từng nằm dưới sự cai trị của thực dân Pháp gần một thế kỷ, từ năm 1863-1953. Ngày 9-11-1953 đánh dấu thời điểm thực dân Pháp tuyên bố trao trả độc lập hoàn toàn cho quốc gia Đông Nam Á này. Ngày lễ Quốc khánh 9-11 ở Campuchia được tổ chức hằng năm nhằm tưởng nhớ vai trò của cố Quốc vương, cố Thái thượng hoàng Norodom Sihanouk, người có nhiều đóng góp, cống hiến công sức và trí tuệ cho công cuộc đấu tranh đòi độc lập từ thực dân Pháp.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã gửi điện chúc mừng tới Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Campuchia nhân dịp này. Trong các điện, thư chúc mừng, Ban Chấp hành Trung ương Đảng và các đồng chí lãnh đạo chủ chốt Việt Nam chúc mừng những thành tựu to lớn trên các lĩnh vực mà đất nước và nhân dân Campuchia đã đạt được trong thời gian qua và tin tưởng chắc chắn rằng dưới sự trị vì anh minh của Quốc vương Norodom Sihamoni, sự lãnh đạo sáng suốt của Thượng viện, Quốc hội và Chính phủ Vương quốc Campuchia do Đảng Nhân dân Campuchia, đứng đầu là Chủ tịch Hun Sen, làm nòng cốt, nhân dân Campuchia nhất định sẽ tiếp tục giành được nhiều thành tựu mới, to lớn hơn nữa, thực hiện thắng lợi Cương lĩnh của Đảng Nhân dân Campuchia giai đoạn 2023 - 2028, xây dựng đất nước Campuchia ngày càng phát triển, nhân dân Campuchia có cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc.

* Chính phủ các nước Trung Đông tăng cường nỗ lực đối phó với tội phạm mạng

Chính phủ các nước Trung Đông đang tăng cường nỗ lực đối phó với tội phạm mạng và lừa đảo trực tuyến khi tình trạng này ngày càng gây thiệt hại tài chính lớn cho người dân. Saudi Arabia, Thổ Nhĩ Kỳ, Algeria và cùng nhiều quốc gia khác đã tham gia Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) vào tháng 10, cho phép các nước chia sẻ dữ liệu, truy bắt thủ phạm và phối hợp nghiên cứu về các vụ lừa đảo trực tuyến.

Một cuộc khảo sát của Liên minh Chống lừa đảo toàn cầu đối với 46.000 người ở 42 quốc gia, trong đó có 3.000 người ở Trung Đông, cho thấy 51% số người được hỏi trong khu vực đã từng gặp phải lừa đảo trong năm qua.

Những vụ tấn công này thường lợi dụng cảm xúc và lòng tin của con người, khiến chúng trở thành một trong những loại hình nguy hiểm và khó phát hiện nhất. Những mối đe dọa ngày càng gia tăng này đã thúc đẩy các quốc gia trong và ngoài khu vực ký kết Công ước Hà Nội.

* Động đất tại Afghanistan: Thương vong tăng cao

Bộ Y tế Afghanistan cho biết số nạn nhân thiệt mạng do trận động đất sáng sớm 3-11 tại khu vực gần thành phố Mazar-e Sharif, miền bắc nước này, đã tăng lên đến 20 người, trong khi số người bị thương lên đến 320.

Chính phủ Afghanistan cho biết, các đội cứu hộ vẫn đang đánh giá thiệt hại ở các khu vực xa xôi hẻo lánh bị động đất và cảnh báo số người thương vong có thể tăng lên khi thông tin liên lạc được khôi phục. Các đội y tế và cấp cứu đã được điều động đến các khu vực bị ảnh hưởng, nơi các bệnh viện địa phương đang phải vật lộn để đối phó với số lượng người bị thương ngày càng tăng.

* Hàn Quốc họp khẩn sau vụ phóng thử tên lửa mới nhất của Triều Tiên

Theo hãng tin Yonhap, ngày 7-11, Văn phòng An ninh Quốc gia (ONS) của Hàn Quốc đã triệu tập cuộc họp khẩn, để thảo luận về vụ phóng mới nhất được cho là tên lửa đạn đạo tầm ngắn của Triều Tiên.

ONS cho biết đang xem xét các biện pháp ứng phó và chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện các hành động cần thiết; kêu gọi Bình Nhưỡng chấm dứt các hành động mà Hàn Quốc cho là đe dọa hòa bình trên bán đảo Triều Tiên, đồng thời cho rằng các vụ phóng tên lửa là vi phạm các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Theo Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hàn Quốc (JCS), Triều Tiên đã phóng vật thể được cho là tên lửa đạn đạo tầm ngắn ra vùng biển phía Đông vào lúc 12 giờ 35 phút ngày 7-11. Vụ phóng được thực hiện ở khu vực gần huyện Taegwan, tỉnh Bắc Phyongan và tên lửa đã bay khoảng 700km trước khi rơi xuống biển. Hiện, JCS đang phối hợp với phía Mỹ để phân tích thêm nhằm xác định vật thể này./.

Huy Nam (tổng hợp)