Một số kinh nghiệm trong triển khai mô hình “Tuyên vận” ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Lào Cai

Năm 2012, thực hiện Đề án “Thí điểm mô hình Ban Tuyên vận xã, phường, thị trấn và Tổ Tuyên vận thôn, bản, tổ dân phố” trên địa bàn tỉnh Lào Cai được triển khai ở 36 xã, phường (những xã được chọn đều nằm trong nhóm đạt mục tiêu bước đầu xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011 - 2015). Khi có được một số kết quả ban đầu, năm 2013 tỉnh tiếp tục chọn 40 xã khó khăn nhất để triển khai thực hiện. Đến năm 2016, có 100% xã, phường, thị trấn trong tỉnh triển khai mô hình. Sau 5 năm thực hiện thí điểm, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai đã ban hành Quy định số 11-QĐ/TU, ngày 26-10-2016 “Quy định tạm thời về công tác tuyên vận”, Quy định số 60-QĐ/TU, ngày 24-11-2020 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai “Về công tác tuyên vận trên địa bàn tỉnh”. Hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh duy trì hoạt động của 152 Ban Tuyên vận xã, phường, thị trấn, với tổng số 1.728 thành viên (số liệu tính đến ngày 30-11-2024). Công tác tuyên vận trở thành nhiệm vụ thường xuyên và được thực hiện thống nhất trong toàn tỉnh.

Về tổ chức, hoạt động của Ban Tuyên vận xã, phường, thị trấn và Tổ Tuyên vận thôn, tổ dân phố, cụ thể như sau:

Thứ nhất, Ban Tuyên vận do cấp ủy xã, phường, thị trấn thành lập, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, thường xuyên của đảng ủy cấp xã; sự hướng dẫn về nghiệp vụ của các cơ quan chuyên môn, trực tiếp và thường xuyên là Ban Dân vận và Ban Tuyên giáo (sau hợp nhất là Ban Tuyên giáo và Dân vận) cấp huyện. Ban Tuyên vận có số lượng ít nhất là 9 thành viên, gồm trưởng ban, 2 phó trưởng ban và các thành viên. Trưởng ban là bí thư hoặc phó bí thư thường trực đảng ủy có trách nhiệm chỉ đạo, điều hành toàn bộ hoạt động của Ban Tuyên vận. Phó trưởng ban chuyên trách được lựa chọn ở một trong những chức danh công chức, được bố trí từ 2 người trở lên hoặc cán bộ thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội cấp xã, có trách nhiệm giúp trưởng ban tham mưu và tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát công tác tuyên vận. Phó trưởng ban là phó chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, có trách nhiệm chỉ đạo, điều hành các nhiệm vụ dân vận của chính quyền, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Các thành viên được cơ cấu theo đầu mối các tổ chức cấp xã và một số cơ quan, đơn vị trên địa bàn thực hiện nhiệm vụ do trưởng ban phân công.

Nội dung hoạt động của Ban Tuyên vận là tham mưu cho cấp ủy về công tác vận động, tuyên truyền của Đảng ở cơ sở; tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch học tập, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và của địa phương...; xây dựng và bảo đảm các điều kiện để thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, kế hoạch tuyên truyền, vận động hằng năm và hằng tháng; trực tiếp hướng dẫn, kiểm tra, đánh giá nghiệp vụ chuyên môn đối với các Tổ Tuyên vận, đánh giá các chi bộ ở thôn, tổ dân phố về công tác tuyên vận.

Ban Tuyên vận hoạt động thông qua các phương thức cơ bản là tổ chức hội nghị tuyên vận xã hằng tháng. Hội nghị tuyên vận được thực hiện trong ½ ngày, trước ngày 15 hằng tháng, sau hội nghị báo cáo viên cấp huyện, khi có chủ trương, biện pháp lãnh đạo của đảng ủy về nhiệm vụ chính trị của tháng. Thành phần gồm các thành viên Ban Tuyên vận, Tổ Tuyên vận, cán bộ, công chức cấp xã và các thành phần khác liên quan, đại biểu cấp trên (nếu có). Trong hội nghị tuyên vận, thường có 2 nội dung chính: (1) Thông tin tình hình thời sự chính trị, các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và địa phương, tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật,...; (2) Kiểm điểm, đánh giá kết quả thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ tuyên vận tháng trước, triển khai thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ tháng tiếp theo. Ngoài ra, Ban Tuyên vận xã còn hướng dẫn, hỗ trợ, kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động của Tổ Tuyên vận ở thôn, bản, tổ dân phố.

Thứ hai, Tổ Tuyên vận thôn, tổ dân phố được cấp ủy cấp xã thành lập theo đầu mối chi bộ đảng ở thôn, khu phố và hoạt động theo quy chế của đảng ủy cấp xã ban hành. Tổ Tuyên vận có 3 thành viên trở lên, hoạt động kiêm nhiệm. Tổ trưởng là bí thư hoặc phó bí thư chi bộ, các thành viên là trưởng thôn (tổ trưởng tổ dân phố), đại diện Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc các chi hội tổ chức chính trị - xã hội, người có uy tín... Tổ Tuyên vận thường xuyên được củng cố, kiện toàn, tập huấn nâng cao trình độ, đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ; hoạt động dưới sự chỉ đạo, đánh giá trực tiếp, thường xuyên của chi bộ, chi ủy, sự kiểm tra, giám sát, hướng dẫn, đôn đốc hằng tháng của Ban Tuyên vận.

Nội dung hoạt động của Tổ Tuyên vận là tham mưu cho chi bộ ở thôn, tổ dân phố về công tác tuyên truyền vận động nhân dân và trực tiếp chỉ đạo, điều hành tổ chức các hoạt động tuyên vận ở địa bàn; xác định, thực hiện và đánh giá mục tiêu, nhiệm vụ tuyên vận hằng tháng; tập hợp, phát huy vai trò, năng lực của đội ngũ tuyên vận viên, tuyên truyền viên, cộng tác viên, người có uy tín tham gia hoạt động truyên truyền, vận động; khai thác có hiệu quả các thiết chế văn hóa ở cơ sở; thực hiện phổ biến, tuyên truyền các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nắm bắt, phản ánh tình hình nhân dân với Ban Tuyên vận, đảng ủy cấp xã.

Phương thức hoạt động của Tổ Tuyên vận là dự hội nghị tuyên vận cấp xã hằng tháng theo triệu tập của đảng ủy xã, phường, thị trấn. Sau khi tiếp thu thông tin, nhận nhiệm vụ, căn cứ tài liệu và văn bản chỉ đạo của cấp trên, tình hình thực tế Tổ Tuyên vận thảo luận, biên tập, bổ sung các nội dung của thôn, tổ dân phố bảo đảm ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp từng đối tượng; thống nhất mục tiêu, nhiệm vụ tuyên vận và báo cáo chi bộ quyết định; phân công nhiệm vụ cho các thành viên. Các thành viên Tổ Tuyên vận theo sự phân công triển khai mục tiêu, nhiệm vụ đến Ban Công tác mặt trận, các chi hội đoàn thể, cán bộ chuyên môn, già làng, trưởng bản, người có uy tín tổ chức phối hợp tuyên truyền, vận động kịp thời, thường xuyên, linh hoạt, lồng ghép các hoạt động chính trị, kinh tế, xã hội tại thôn, bản, khu dân cư. Trong quá trình thực hiện, tổ trưởng Tổ Tuyên vận ghi chép, tổng hợp vào “Sổ nhật ký tuyên vận” theo tiến độ, số lượng, chất lượng kết quả tuyên vận trong tháng, tham mưu cho chi bộ đánh giá, chấm điểm, xếp loại công tác tuyên vận, báo cáo trực tiếp với thành viên Ban Tuyên vận cấp xã.

Trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền tỉnh không ngừng đổi mới từ nội dung đến hình thức, phương pháp, nhằm từng bước nâng cao chất lượng công tác tuyên vận ở cơ sở. Cụ thể là:

1- Về định hướng, xây dựng và thực hiện công tác tuyên vận: Cấp tỉnh tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra; biên soạn, cung cấp tài liệu tuyên vận hằng tháng. Cấp huyện xây dựng kế hoạch, chương trình chỉ đạo và đánh giá công tác tuyên vận hằng quý, năm; cử lãnh đạo, chuyên viên các cơ quan cấp huyện dự và chỉ đạo hội nghị tuyên vận hằng tháng và đánh giá kết quả thực hiện tại hội nghị báo cáo viên của huyện. Cấp xã xây dựng kế hoạch hằng tháng, quý, năm; đánh giá kết quả thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ tuyên vận. Ở thôn, tổ dân phố, chi bộ xác định mục tiêu, nhiệm vụ tuyên vận hằng tháng và đánh giá kết quả thực hiện trong hội nghị chi bộ.

2- Về biên soạn tài liệu, cung cấp thông tin cho Ban Tuyên vận: Hằng tháng có 2 loại tài liệu được biên soạn là các tài liệu chuyên đề (bao gồm cả tài liệu tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật) và tài liệu cung cấp thông tin thời sự quốc tế, trong nước, trong tỉnh, huyện, xã, thôn, tổ dân phố.

3- Về kiểm tra, giám sát, khảo sát, nắm tình hình thực hiện công tác tuyên vận ở từng cấp: Cấp tỉnh kiểm tra xác suất, cấp huyện phân loại, kiểm tra tại các địa bàn trọng yếu, nhiều vấn đề phức tạp, nhạy cảm; cấp xã kiểm tra, giám sát 100% hoạt động tuyên vận của các thôn, tổ dân phố. Kết quả về công tác tuyên vận được sử dụng là một trong những căn cứ đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ chính trị của đảng ủy xã, phường, thị trấn, người đứng đầu tổ chức, cơ quan, đơn vị và cá nhân được giao thực hiện công tác tuyên vận.

4- Về nguồn lực thực hiện: Các cơ quan, đơn vị được cấp kinh phí phục vụ công tác tuyên vận theo chế độ quy định hiện hành để biên soạn tài liệu, văn phòng phẩm, tổ chức hội nghị báo cáo viên, hội nghị tuyên vận hằng tháng, hội nghị sơ kết, tổng kết, tập huấn nghiệp vụ công tác tuyên vận; hoạt động kiểm tra, giám sát, khảo sát, thi đua khen thưởng, mua sắm tài sản, trang thiết bị phục vụ công tác tuyên vận.

Khi thực hiện mô hình “Tuyên vận” ở cơ sở, Ban Dân vận và Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Lào Cai tham mưu định hướng mục tiêu, nhiệm vụ tuyên vận hằng tháng tại hội nghị báo cáo viên, xây dựng chương trình công tác, kế hoạch chỉ đạo về công tác tuyên vận, biên soạn tài liệu tuyên truyền. Chủ trì, phối hợp các cơ quan, đơn vị chỉ đạo, theo dõi, nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, công tác dân tộc, tôn giáo; nắm chắc tình hình nhân dân, đặc biệt là công tác vận động quần chúng, tuyên truyền ở cơ sở; chỉ đạo các cấp, ngành theo thẩm quyền hoặc tham mưu cho Tỉnh ủy Lào Cai giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh; đồng thời, tổng hợp, báo cáo tình hình thực hiện hằng quý, năm hoặc đột xuất về Tỉnh ủy. 

Từ khi có Ban Tuyên vận, Tổ Tuyên vận, công tác vận động, tuyên truyền có bước chuyển quan trọng, tạo ra sự thống nhất trong nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân, với kết quả rõ nét:

Một là, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân trong việc tự giác, chủ động, tích cực thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được thực hiện hằng tháng ở các thôn, bản, tổ dân phố trong toàn tỉnh (các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được quán triệt triển khai để nhân dân biết, vận động, tuyên truyền để nhân dân thực hiện kịp thời).

Hai là, nắm chắc tình hình nhân dân thông qua các hội nghị tuyên vận, kịp thời phát hiện, báo cáo và tham mưu giải quyết các vấn đề phát sinh ngay tại cơ sở.

Ba là, vận động, tuyên truyền để nhân dân thực hiện các nhiệm vụ chính trị được chuẩn bị kĩ lưỡng, chu đáo, phát huy được vai trò của toàn thể nhân dân trong thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động.

Bốn là, các loại hình tuyên truyền, vận động được Ban Tuyên vận, Tổ Tuyên vận tận dụng triệt để đã tạo sự chuyển biến rõ rệt về nhận thức, hành động của các tầng lớp nhân dân; sức mạnh trong nhân dân được khơi dậy, phát huy hướng tới khắc phục khó khăn, hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. Bên cạnh đó, hoạt động thường xuyên và ngày càng đi vào chiều sâu của Ban Tuyên vận, Tổ Tuyên vận đã kết nối các lực lượng ở cơ sở, thúc đẩy và xây dựng thành công hàng nghìn điển hình “dân vận khéo” trên các lĩnh vực trong đời sống xã hội, gắn với các phong trào thi đua yêu nước do Đảng, Nhà nước và địa phương phát động, tổ chức thực hiện.

Qua hơn 12 năm, Tỉnh ủy Lào Cai chỉ đạo, triển khai thực hiện mô hình “Tuyên vận” ở cơ sở đã mang lại nhiều kết quả quan trọng. Mô hình đã quy định hoạt động của các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và cấp huyện hướng mạnh về cơ sở, với những nội dung, yêu cầu thiết thực, cụ thể. Mối quan hệ trong thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, vận động của cán bộ các cơ quan cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã được gắn kết chặt chẽ, thường xuyên. Việc triển khai công tác tuyên truyền, vận động được đổi mới căn bản, có chiều sâu, lượng hóa hằng tháng, góp phần quan trọng nâng cao năng lực thực tiễn, nhất là kỹ năng tổng hợp, phân tích, thuyết trình, sử dụng công nghệ thông tin, vận động, nâng cao bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ cơ sở. Đặc biệt, tất cả các địa phương, đơn vị cơ sở ở tỉnh Lào Cai đều khẳng định việc sáp nhập Ban Tuyên giáo và Ban Dân vận từ cấp trung ương đến cấp tỉnh và gộp 2 tổ chức Tuyên giáo và Dân vận ở cấp xã thành Ban Tuyên vận, thành lập Tổ Tuyên vận cấp thôn đã tạo nên sự thống nhất trong chỉ đạo thực hiện, đánh giá đúng vai trò công tác tuyên truyền, vận động./.