Quan hệ Nga - Triều Tiên bước vào "thời kỳ hoàng kim rực rỡ"; căng thẳng thương mại Mỹ - Trung bị đẩy lên nấc mới

* Quan hệ Nga - Triều Tiên bước vào "thời kỳ hoàng kim rực rỡ"

Yonhap ngày 7-10-2025 cho biết, trong thư chúc mừng sinh nhật Tổng thống Nga Vladimir Putin, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un nhấn mạnh, mối quan hệ giữa hai nước đã bước vào "thời kỳ hoàng kim rực rỡ".

Ông Kim Jong Un tin tưởng chắc chắn rằng quan hệ song phương sẽ tiếp tục được duy trì bền vững trong tương lai, đóng góp vào việc thúc đẩy một trật tự thế giới công bằng và đa cực. Theo Reuters, nhà lãnh đạo Triều Tiên cũng cam kết thực thi Hiệp ước đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước được ký vào tháng 6-2024 tại Bình Nhưỡng, nhân chuyến thăm của Tổng thống Putin. Hãng thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA) nhấn mạnh, hiệp ước tạo khuôn khổ pháp lý để đưa quan hệ song phương “lên tầm chiến lược mới”, bảo vệ môi trường an ninh khu vực và toàn cầu phù hợp với lợi ích chung của Bình Nhưỡng và Moscow.

* Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung bị đẩy lên nấc mới

Quyết định áp thuế bổ sung 100% đối với hàng hóa Trung Quốc của Tổng thống Mỹ Donald Trump từ ngày 1-11 đã lập tức làm rung chuyển các thị trường tài chính, có nguy cơ đẩy căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trở lại “điểm sôi”.

Ngày 10-10, Tổng thống Donald Trump tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social rằng Mỹ sẽ áp thuế bổ sung 100% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, ngoài các mức thuế hiện nay. Động thái này được cho là nhằm đáp trả việc Bắc Kinh áp đặt kiểm soát xuất khẩu đối với các nguyên liệu đất hiếm - nguồn nguyên liệu thiết yếu cho nhiều công nghệ của Mỹ, từ sản xuất chip đến pin xe điện...

Tính tổng cộng với các mức thuế đã được áp dụng trước đó, thuế quan thực tế có thể lên tới 130%, đưa quan hệ thương mại song phương Trung - Mỹ trở lại tình trạng “chiến tranh thuế quan toàn diện” như thời kỳ 2018 - 2019. Khi đó, hàng trăm tỷ USD hàng hóa hai bên đã bị đánh thuế, làm giảm tốc độ tăng trưởng toàn cầu và khiến thị trường tài chính hỗn loạn.

Theo giới quan sát, việc ông Trump chọn thời điểm giữa lúc kinh tế Mỹ đối mặt với nguy cơ suy thoái kỹ thuật, đồng thời Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, cho thấy những toan tính chiến lược của Washington. Hành động này không chỉ là bước leo thang trong chính sách thương mại mà còn phản ánh sâu sắc những toan tính của Washington trong nỗ lực tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu, củng cố vị thế của Mỹ trong cạnh tranh công nghệ và chuỗi cung ứng.

Về phía Trung Quốc, cơ quan thương mại Trung Quốc cho biết các biện pháp này nhằm “bảo vệ an ninh quốc gia và lợi ích quốc gia”, đồng thời ngăn chặn việc “lạm dụng vật liệu đất hiếm trong lĩnh vực quân sự và các ngành nhạy cảm khác”. Tuy không phản ứng tức thì với mức thuế 100% của Mỹ, song giới phân tích dự đoán khả năng Bắc Kinh sẽ lựa chọn “đòn đáp trả mềm” nhằm vừa đủ để duy trì thế đối trọng, vừa tránh gây đổ vỡ hoàn toàn quan hệ thương mại song phương.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cảnh báo, nếu hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục áp đặt thuế quan, dòng thương mại quốc tế có thể giảm 6% trong vòng 12 tháng, mức sụt giảm tương đương giai đoạn khủng hoảng tài chính năm 2008.

* Tổng thống Pháp chịu sức ép lớn giữa khủng hoảng chính trị sâu sắc

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ các chính trị gia và đồng minh cũ, yêu cầu ông phải tổ chức bầu cử Quốc hội sớm hoặc thậm chí từ chức để chấm dứt tình trạng hỗn loạn chính trị đang làm rung chuyển nền kinh tế lớn thứ hai Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone).

Nước Pháp đang ở trong một trong những giai đoạn chính trị tồi tệ nhất kể từ khi nền Cộng hòa thứ Năm của nước này được thành lập vào năm 1958. Chỉ trong chưa đầy 2 năm trở lại đây đã có tới 3 vị thủ tướng đệ đơn từ chức và người mới nhất là Thủ tướng Sébastien Lecornu, vừa quyết định từ chức hôm 6-10, chỉ sau một tháng cầm quyền.

Trong một tuyên bố đưa ra ngày 7-10, ông Edouard Philippe - Thủ tướng đầu tiên dưới thời Tổng thống Macron - công khai lên tiếng đã đến lúc cần có một tổng thống mới để phá vỡ tình hình bế tắc chính trị hiện nay.

Đáng chú ý, ông Philippe là cựu thủ tướng thứ hai dưới thời Tổng thống Macron phản đối tổng thống đương nhiệm. Người lên tiếng trước đó là cựu Thủ tướng Gabriel Attal khi ông phát biểu trên kênh TF1.

Những lời kêu gọi trên được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Macron đặt thời hạn 2 ngày cho ông Lecornu quay lại đàm phán để tìm kiếm một kế hoạch ổn định đất nước.

Ông Lecornu từ chức sau khi hứng chịu làn sóng chỉ trích về thành phần nội các được công bố tối 5-10 và trở thành chính phủ tồn tại ngắn nhất trong lịch sử hiện đại của Pháp.

* Mỹ bắt đầu đợt sa thải nhân viên liên bang do đóng cửa chính phủ

Ngày 10-10, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo bắt đầu sa thải "đáng kể" các nhân viên liên bang, trong bối cảnh tình trạng đóng cửa chính phủ bước sang ngày thứ 10 do Quốc hội không thể đạt được thỏa thuận về ngân sách.

Trên mạng xã hội X, Giám đốc ngân sách Nhà Trắng Russ Vought thông báo việc cắt giảm nhân sự đã bắt đầu. Mặc dù không cung cấp thông tin chi tiết, người phát ngôn Văn phòng Quản lý và ngân sách Nhà Trắng đã xác nhận với truyền thông sở tại rằng việc sa thải đã bắt đầu và cho biết các đợt sa thải sẽ "đáng kể".

Theo một quan chức chính quyền, các cơ quan bị ảnh hưởng bao gồm các bộ: Nội vụ, An ninh Nội địa, Tài chính, Giáo dục, Năng lượng, Nhà ở và Phát triển Đô thị, Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, cũng như Cơ quan Bảo vệ Môi trường. Người phát ngôn của một số bộ trên đã xác nhận với báo giới rằng họ đã gửi thông báo sa thải vào ngày 10-10, song không cho biết có bao nhiêu nhân viên bị ảnh hưởng.

Đảng Dân chủ đã lên tiếng phản đối, cho rằng việc đóng cửa chính phủ không yêu cầu Tổng thống Trump phải sa thải người lao động.

Cho đến nay, hai đảng Cộng hòa và Dân chủ vẫn không nhượng bộ lập trường, khiến khả năng đợt đóng cửa kéo dài sang tuần tới ngày càng lớn. Thượng viện đã nghỉ cuối tuần và dự kiến sẽ họp lại vào ngày 14-10. Trước đó, ngày 9-10, Thượng viện đã lần thứ 7 bác bỏ dự luật của đảng Cộng hòa nhằm tài trợ cho chính phủ đến ngày 21-11. Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cho biết Hạ viện sẽ không họp lại vào ngày 13-10, và chưa ấn định ngày họp trở lại.

Một số nhân viên liên bang bắt đầu mất lương từ ngày 10-10 và 1,3 triệu quân nhân tại ngũ sẽ không nhận lương vào ngày 15-10 nếu Quốc hội không khôi phục ngân sách.

Các quan chức Nhà Trắng lập luận rằng, việc sa thải là cần thiết để đảm bảo nguồn tài chính cho các dịch vụ thiết yếu, song nhiều chuyên gia pháp lý và các công đoàn cho rằng, đây là lạm dụng quyền lực nhằm phục vụ mục tiêu chính trị và trừng phạt đảng Dân chủ.

* Israel và Hamas đạt thỏa thuận hòa bình giai đoạn một

Theo Tân Hoa Xã, ngày 9-10-2025, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã hoan nghênh thỏa thuận mới đạt được giữa Israel và Hamas về giai đoạn một của kế hoạch ngừng bắn tại Gaza và trao trả con tin, đồng thời quyết định triệu tập nội các trong ngày để phê duyệt thỏa thuận này.

Theo Thủ tướng Netanyahu, thỏa thuận sẽ bao gồm việc thả tự do cho “toàn bộ” con tin đang bị giam giữ tại Gaza. Trong số 48 con tin còn lại, Israel cho rằng có 20 người vẫn còn sống.

Theo văn phòng Thủ tướng, nội các Israel dự kiến sẽ họp vào cuối ngày 9-10 để bỏ phiếu thông qua thỏa thuận. Tuy nhiên, một số thành viên chủ chốt trong chính phủ cực hữu của ông Netanyahu, bao gồm các bộ trưởng ủng hộ định cư người Do Thái - Itamar Ben-Gvir và Bezalel Smotrich, đã nhiều lần công khai phản đối bất kỳ thỏa thuận nào với Hamas và kêu gọi tái thiết các khu định cư Do Thái ở dải Gaza.

Một ngày trước đó, trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo Israel và Hamas đã đồng ý với “giai đoạn đầu tiên” trong kế hoạch hòa bình gồm 20 điểm do ông đề xuất trước đó nhằm chấm dứt chiến tranh, trao trả con tin và phóng thích một số tù nhân Palestine.

Thông báo được đưa ra vài giờ sau khi Tổng thống Trump chia sẻ với phóng viên tại Nhà Trắng rằng, việc đàm phán về thỏa thuận đang diễn ra “rất thuận lợi” và ông có thể sẽ tới Trung Đông vào tuần này.

Theo Al Jazeera, Qatar, quốc gia có vai trò bên trung gian, cho biết chi tiết thêm về thỏa thuận này sẽ được công bố vào một thời điểm khác.

Vòng đàm phán về thỏa thuận có sự tham gia của các quan chức cấp cao từ Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập và Mỹ, diễn ra tại khu nghỉ dưỡng Sharm el-Sheikh bên bờ Biển Đỏ của Ai Cập. Thỏa thuận bước đầu đạt được trong ngày thứ ba của vòng đàm phán. Các bên trung gian đã thúc đẩy Israel và Hamas giải quyết bất đồng liên quan đến bản kế hoạch hòa bình gồm 20 điểm của Tổng thống Trump đưa ra trước đó.

Theo các nguồn tin từ Israel và Palestine, Bộ trưởng Các vấn đề Chiến lược của Israel, ông Ron Dermer - công sự thân cận của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, đã tham gia vào các cuộc đàm phán ngày 8-10. Phái đoàn đàm phán của Hamas bao gồm hai lãnh đạo Khalil al-Hayya và Zaher Jabarin - hai nhà đàm phán đã sống sót sau vụ ám sát được cho là do Israel thực hiện tại thủ đô Doha của Qatar hồi tháng trước, khiến 5 người thiệt mạng.

Nhà phân tích chính trị cấp cao của Al Jazeera, ông Marwan Bishara cho biết, các cuộc đàm phán về kế hoạch hòa bình vẫn đang diễn ra căng thẳng do “một số bất đồng nghiêm trọng”, khi nhiều chi tiết then chốt vẫn chưa được thống nhất - bao gồm thời điểm và phạm vi rút quân của Israel, thành phần của chính quyền hậu chiến tại dải Gaza, cũng như tương lai của Hamas.

* Động đất làm rung chuyển miền Bắc Philippines

Ngày 9-10-2025, một trận động đất có độ lớn 4,4 đã xảy ra gần thành phố Baguio miền núi phía Bắc Philippines, nơi sinh sống của hàng trăm nghìn người. Trận động đất đã khiến người dân hoảng sợ, chạy ra khỏi các tòa nhà và buộc các trường học phải đóng cửa.

Giới chức sở tại cho biết trận động đất này xảy ra vào lúc 10h30 sáng. Ban đầu, cơ quan địa chấn Philippines ước tính động đất có độ lớn 4,8 và "dự kiến có thiệt hại," nhưng sau đó đã hạ xuống còn 4,4. Tâm chấn được xác định ở thị trấn Pugo, gần thành phố Baguio.

Theo trang Facebook của Văn phòng thông tin công cộng thành phố, Thị trưởng Baguio Benjamin Magalong đã ra lệnh đóng cửa các trường tiểu học và trung học trong vùng. Quản trị viên một tòa nhà văn phòng tại khu vực bị ảnh hưởng cho biết hơn 300 nhân viên và bệnh nhân đã chạy khỏi văn phòng y tế của thành phố. Tại nhiều tòa nhà khác, cũng ghi nhận cảnh tượng tương tự.

Động đất là hiện tượng xảy ra gần như hằng ngày ở Philippines, quốc gia nằm trên "Vành đai lửa" Thái Bình Dương, một vòng cung có hoạt động địa chấn dữ dội kéo dài từ Nhật Bản qua Đông Nam Á và xuyên qua lưu vực Thái Bình Dương.

Trận động đất mới này xảy ra 10 ngày sau một trận động đất mạnh ở thành phố Cebu khiến 74 người thiệt mạng, 1.058 người bị thương, phá hủy hoặc làm hư hỏng khoảng 72.000 ngôi nhà.

* Ukraine khẳng định quyết tâm gia nhập EU

"Ukraine sẽ gia nhập EU bởi đó là lựa chọn của người dân Ukraine", Tổng thống Zelensky khẳng định. Nhấn mạnh Ukraine đã đáp ứng tất cả điều kiện kỹ thuật cần thiết để bắt đầu giai đoạn đàm phán đầu tiên, Tổng thống Zelensky cho biết, Kiev và Brussels đang tìm cách thúc đẩy đàm phán gia nhập EU mà không cần sự đồng ý của Hungary. Ukraine đã đệ đơn xin gia nhập EU vào tháng 3-2022 và được trao quy chế ứng cử viên vào tháng 6 cùng năm - một quyết định nhanh chưa từng có trong lịch sử EU. Tháng 6-2024, EU đã chính thức khởi động đàm phán với Ukraine về việc gia nhập khối. Tuy nhiên, lịch sử EU cho thấy quá trình đàm phán để kết nạp một ứng cử viên là một hành trình phức tạp, khó khăn, tốn kém, kéo dài trong nhiều năm, thậm chí hàng thập niên./.

Huy Nam (tổng hợp