Thành phố Hồ Chí Minh củng cố chi bộ sau sắp xếp khu phố, ấp

Thành lập mới 4.745 chi bộ khu phố, ấp

Từ tháng 8-2023, Thành phố Hồ Chí Minh bắt đầu tiến hành thực hiện đề án sắp xếp khu phố, ấp và đến giữa năm 2024 cơ bản hoàn thành. Theo đó, tại phường, xã, thị trấn chỉ còn mô hình tổ chức khu phố, ấp, không còn mô hình tổ dân phố, tổ nhân dân. Cụ thể, từ 2.008 khu phố, ấp và 25.369 tổ dân phố, tổ nhân dân thuộc 22 quận, huyện, Thành phố Thủ Đức đã sắp xếp thành 4.861 khu phố, ấp. Sau khi sắp xếp, Thành phố Hồ Chí Minh có 4.861 khu phố, ấp được thành lập mới, mỗi khu phố có khoảng 500 hộ, mỗi ấp có khoảng 350 hộ. Tổng số người hoạt động không chuyên trách khu phố, ấp và người trực tiếp tham gia hoạt động khu phố, ấp giảm từ 64.309 người xuống còn 43.749 người.

Tại 4.861 khu phố, ấp sau sắp xếp đã thành lập mới 4.745 chi bộ với tổng số 118.019 đảng viên. Trong đó, có 230 chi bộ chung cư, 898 chi bộ có dưới 10 đảng viên (18,93%), 1.135 chi bộ có từ 30 đảng viên trở lên (23,92%), 51 chi bộ có từ 100 đảng viên trở lên (1,11%).

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo thực hiện kế hoạch sắp xếp khu phố, ấp của Thành phố, việc sắp xếp khu phố, ấp đã được các cấp ủy, chính quyền quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, bảo đảm đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật gắn với củng cố, kiện toàn hệ thống chính trị ở cơ sở. Trong đó, các địa phương, đơn vị đã chú trọng đổi mới phương thức tổ chức sinh hoạt tại các khu phố, ấp sau khi thực hiện sắp xếp phù hợp với cộng đồng dân cư; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội trong tổ chức hoạt động; quan tâm thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, người hoạt động không chuyên trách nghỉ việc sau sắp xếp...

Ngay sau thành lập mới các chi bộ, Ban Tổ chức Thành ủy đã tham mưu với Ban Thường vụ Thành ủy ban hành Quy định số 2025-QĐ/TU ngày 11-7-2024 về chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ công tác của chi bộ khu phố, ấp. Cùng với đó, các quận, huyện, Thành phố Thủ Đức tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện Quyết định số 40/2024/QĐ-UBND ngày 19-7-2024 của Uỷ ban nhân dân thành phố về ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của khu phố, ấp. Trong đó, chú trọng đôn đốc, hướng dẫn cấp ủy, chính quyền cơ sở thực hiện các quy định về chế độ hoạt động của khu phố, ấp; việc phối hợp giữa chi bộ khu phố, ấp với đảng ủy xã, phường, thị trấn, các tổ chức trong hệ thống chính trị xã, phường, thị trấn và các tổ chức khác có trụ sở đóng trên địa bàn khu phố, ấp trong thực hiện các nhiệm vụ; về thực hiện các quy định liên quan đến chế độ, chính sách, tiêu chuẩn đối với người hoạt động không chuyên trách ở khu phố, ấp; về chuẩn bị nhân sự đối với các chức danh người hoạt động không chuyên trách sau khi sắp xếp; hướng dẫn xây dựng quy chế hoạt động sau sắp xếp…

Công tác bố trí nhân sự cấp ủy, bí thư, phó bí thư chi bộ được các cấp ủy quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, bảo đảm về cơ cấu, số lượng, điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định. Các quận ủy, huyện ủy và Thành ủy Thủ Đức đã kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức tập huấn cho bí thư chi bộ, chi ủy khu phố, ấp và đội ngũ người hoạt động không chuyên trách ở khu phố, ấp về nghiệp vụ công tác đảng, kỹ năng lãnh đạo, quản lý, nghiệp vụ chuyên môn, công tác vận động nhân dân. Đồng thời, từng bước trang bị cơ sở vật chất, trụ sở, phương tiện làm việc cho khu phố, ấp; hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục hành chính trên nền tảng số, chuyển đổi số ngay từ khu phố, ấp và vận dụng vào quản lý điều hành ở địa bàn dân cư.

Các cấp ủy chú trọng, tăng cường hướng dẫn phương thức tổ chức sinh hoạt tại các khu phố, ấp sau khi thực hiện sắp xếp phù hợp với cộng đồng dân cư, gắn với triển khai xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh, phát huy vai trò làm chủ của nhân dân theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính trị - xã hội các cấp của Thành phố tăng cường nắm bắt tình hình tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên, hội viên và nhân dân; tích cực tuyên truyền, vận động tạo sự thống nhất trong nhận thức, kịp thời định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận và ủng hộ của các tầng lớp nhân dân về quan điểm, chủ trương của Đảng và các quy định của Nhà nước, phát huy vai trò của quy ước cộng đồng dân cư.

Các địa phương, đơn vị cũng đã thực hiện tốt công tác chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách; kịp thời động viên, khen thưởng đối với cá nhân không còn tham gia hoạt động ở khu phố, ấp.

Tuy nhiên, sau sắp xếp khu phố, ấp cũng đặt ra một số vấn đề cần quan tâm. Việc sắp xếp khu phố, ấp đã làm thay đổi cách thức tổ chức hoạt động của khu phố, ấp, do đó cần ban hành các văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế các quy định. Sau sắp xếp, địa giới hành chính khu phố có sự điều chỉnh, dẫn đến việc các thông tin cá nhân trên các loại giấy tờ của người dân cũng thay đổi, gây khó khăn cho người dân khi giải quyết các thủ tục hành chính cũng như trong việc thực hiện các quyền và lợi ích của cá nhân. Mặt khác, khi không còn mô hình tổ dân phố, tổ nhân dân, cấp ủy, chính quyền địa phương sẽ phải quan tâm đến vấn đề làm thế nào để có thể truyền tải đầy đủ, nhanh chóng, hiệu quả các thông tin đến người dân, cũng như phải có giải pháp trong việc tiếp nhận, xử lý và giải quyết các ý kiến, phản ánh, kiến nghị của nhân dân liên quan đến các vấn đề nảy sinh trong đời sống xã hội. Bên cạnh đó, việc tăng 2.583 khu phố, ấp so với thời điểm chưa sắp xếp cũng đặt ra những yêu cầu mới về việc bảo đảm các điều kiện về cơ sở vật chất khác phục vụ cho hoạt động của khu phố, ấp. Ngoài ra, việc giảm đáng kể số lượng người hoạt động không chuyên trách ở khu phố, ấp sau sắp xếp đòi hỏi các địa phương cần bố trí, sắp xếp, sử dụng nhân sự hợp lý, hiệu quả hơn…

Kinh nghiệm và giải pháp

Tại Hội nghị giao ban chuyên đề “Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của chi bộ khu phố, ấp sau khi sắp xếp lại tổ chức đảng ở khu phố, ấp” do Ban Tổ chức Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức ngày 30-8-2024, đại diện cấp ủy cấp trên cơ sở, cấp ủy cơ sở, bí thư chi bộ ấp, khu phố đã sôi nổi tham luận giới thiệu kinh nghiệm và đề xuất nhiều giải pháp về củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động chi bộ khu phố, ấp sau sắp xếp.

Đồng chí Nguyễn Khắc Mộc, Bí thư Chi bộ Khu phố 7, Đảng bộ Phường 2 (quận Tân Bình) cho biết: Sau khi thực hiện sắp xếp, Chi bộ Khu phố 7 có 202 đảng viên. Do số lượng đảng viên của chi bộ lớn nên lúc đầu có sự bối rối. Chi bộ khắc phục khó khăn bằng việc tăng cường công tác giáo dục tư tưởng chính trị, nêu cao tinh thần gương mẫu của từng đảng viên và vận dụng kinh nghiệm hoạt động của đảng bộ bộ phận trước đây. Đến nay, các hoạt động chi bộ cơ bản ổn định, trong đó bảo đảm được sự thống nhất trong nâng cao chất lượng chi bộ để thực hiện các nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Tỷ lệ đảng viên tham gia các buổi sinh hoạt chi bộ đạt trên 90%...

Đồng chí Lê Thị Hoàng Oanh, Bí thư Chi bộ Khu phố 5, Đảng bộ Phường 13 (Quận 4) chia sẻ: Được sự hỗ trợ của Quận ủy, Đảng ủy Phường 13, Khu phố 5 đã thực hiện thành lập 5 “Nhóm tự quản toàn diện”, trong đó trưởng nhóm là cán bộ khu phố. Các nhóm đi gặp gỡ nhân dân, thông tin liên lạc theo từng nhóm, thành lập các nhóm zalo. Nhờ vậy, các thông tin, chủ trương từ cấp trên đưa đến người dân khá thuận lợi.

Đồng chí Nguyễn Thị Kiều Thu, Bí thư Đảng ủy xã Phú Xuân (huyện Nhà Bè) cho biết: Để kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động chi bộ khu phố, ấp sau sắp xếp, Đảng ủy xã Phú Xuân tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ bí thư chi bộ. Với những đồng chí mới nhận nhiệm vụ bí thư chi bộ khu phố, ấp lần đầu, xã đã thực hiện tập huấn nghiệp vụ công tác đảng gắn với giới thiệu tình hình, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, tính đặc thù của địa phương nhằm giúp các đồng chí thấy được vai trò của mình. Bên cạnh đó, Đảng ủy xã tạo nhóm zalo “Bí thư chi bộ” để các đồng chí có nhiều kinh nghiệm chia sẻ với các đồng chí mới nhận nhiệm vụ. Sau 5 tháng sắp xếp lại, hoạt động tổ chức đảng ở ấp, khu phố đã vào nền nếp…

Đồng chí Triệu Lệ Khánh, Phó Bí thư Thường trực Quận ủy Bình Thạnh cho biết: Ban Thường vụ Quận ủy đã kịp thời chỉ đạo đảng ủy các phường quan tâm củng cố, kiện toàn các chi bộ khu phố. Quận ủy tổ chức gặp gỡ 271 đồng chí bí thư chi bộ khu phố để lắng nghe những khó khăn, tâm tư, từ đó tìm cách tháo gỡ. Ban Thường vụ Quận ủy cũng chỉ đạo Ban Tổ chức, Ban Tuyên giáo Quận ủy, Trung tâm Chính trị quận phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức lớp tập huấn cho bí thư chi bộ, trưởng các khu phố về thực hiện Quy định số 2025-QĐ/TU ngày 11-7-2024 của Thành ủy về chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ công tác của chi bộ khu phố, ấp và Quyết định số 40/2024/QĐ- UBND ngày 19-7-2024 của Uỷ ban nhân dân thành phố về ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của khu phố, ấp...

Đồng chí Văn Thị Bạch Tuyết, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Tổ chức Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị: Trong thời gian tới, ban tổ chức các quận, huyện ủy, Thành ủy Thủ Đức cần tiếp tục tham mưu để cấp ủy tập trung lãnh đạo xây dựng Quy chế hoạt động của chi bộ khu phố, ấp theo Quy định số 2025-QĐ/TU của Thành ủy và Quyết định số 40/2024/QĐ- UBND của UBND thành phố. Trong đó, nhấn mạnh các mối quan hệ giữa chi bộ khu phố, ấp với đảng ủy cấp xã, với các chi bộ khác trực thuộc đảng ủy cấp xã, nhất là chi bộ công an phường, quân sự phường. Tập trung rà soát lại quy chế làm việc để bổ sung, sửa đổi cho phù hợp; trong đó bám sát chức năng, nhiệm vụ của chi bộ và quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của chi ủy, bí thư, phó bí thư, chi ủy viên và cán bộ, đảng viên, chế độ làm việc và phương pháp công tác. Tiếp tục tham mưu với cấp ủy tập trung triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ khu phố, ấp. Việc tổ chức sinh hoạt chi bộ khu phố ấp phải thực hiện đầy đủ các nội dung, trình tự theo quy định; phương pháp điều hành của bí thư chi bộ ấp cần linh hoạt, hiệu quả, phát huy tinh thần tập trung dân chủ để các đảng viên trao đổi thẳng thắn và có những đề xuất trong sinh hoạt chi bộ. Tiếp tục tham mưu cho cấp ủy cấp trên cơ sở tăng cường phân công cán bộ về dự sinh hoạt chi bộ khu dân cư. Có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành của bí thư và cấp ủy viên chi bộ, bảo đảm các đồng chí bí thư chi bộ khu phố, ấp nắm được các quy định, các nguyên tắc để có thể tổ chức triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ. Bên cạnh đó, cung cấp thông tin, định hướng nội dung sinh hoạt chính trị cho các chi bộ; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc tổ chức sinh hoạt chi bộ và thực hiện chủ trương nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ; trong đó cần chú trọng kiểm tra việc chấp hành nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, bảo đảm tính lãnh đạo, tính giáo dục… Đặc biệt, để chuẩn bị tốt điều kiện, cơ sở vật chất cho đại hội các chi bộ trực thuộc, thường trực cấp ủy cấp huyện, đảng ủy cấp xã cần tiếp tục quan tâm chỉ đạo làm tốt công tác nhân sự, tạo điều kiện về cơ sở vật chất, bảo đảm tốt nhất điều kiện hội họp, sinh hoạt cho khu phố, ấp; tổ chức tập huấn, cung cấp tài liệu, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội cho cấp ủy chi bộ khu phố, ấp để tiếp tục cải tiến trong công việc./.