Người làm nghề tổ chức với việc thực hiện chính sách cán bộ trong tình hình mới

Tham mưu hoạch định chính sách cán bộ và trực tiếp thực hiện chính sách cán bộ theo thẩm quyền là những công việc cơ bản của người làm nghề tổ chức. Công việc này được triển khai thường nhật nhưng tập trung vào dịp đại hội đảng bộ các cấp; đặc biệt là những lần sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và điều chỉnh địa giới hành chính theo cả hai hướng hợp nhất và chia tách quy mô lớn. Điều đó đã diễn ra sau năm 1975 khi đất nước thống nhất, Bắc Nam sum họp một nhà; hay như hiện nay đang thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả chuẩn bị đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Không phải ngẫu nhiên mà chỉ trong vòng hơn hai tháng Trung ương đã ban hành hai văn bản về chính sách cán bộ: Nghị định số 178/2024/NĐ-CP, ngày 31-12-2024 của Chính phủ “Về chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị” và Thông báo kết luận của Bộ Chính trị số 75-TB/TW, ngày 07-3-2025 “Về điều chỉnh phạm vi và đối tượng áp dụng chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị” theo hướng mở rộng diện thụ hưởng.

Việc hoạch định chính sách cán bộ tập trung với quy mô lớn lại rất khẩn trương như lần này, đòi hỏi người làm nghề tổ chức phải vào cuộc đầy tâm huyết, trách nhiệm và kỹ năng nghề nghiệp mới có thể hoàn thành trọng trách của mình. Đầu tiên, người làm nghề tổ chức từng cấp, trước hết là cấp tỉnh, sẽ phải đối mặt với áp lực về biên chế và số lượng chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý của cả hệ thống chính trị trong phạm vi thẩm quyền của cấp mình. Có thể nói, đây là áp lực lớn đối với địa phương đang tiến hành sắp xếp lại. “Bài toán” chọn ai làm người đứng đầu cơ quan sau hợp nhất đã buộc cấp có thẩm quyền phải đắn đo, cân nhắc để vừa bố trí đúng người, đúng việc, lại vừa phải tính toán “đầu ra” phù hợp đối với người không được chọn. Đặc biệt, việc hợp nhất cơ quan dẫn đến số lượng cấp phó tăng gấp đôi hoặc hơn gấp đôi, nên buộc phải chấp nhận giải pháp tình thế là cấp phó tạm thời đông hơn quy định. Nói “tình thế” và “tạm thời” vì đã có quy định rõ phải trở về số lượng cấp phó theo đúng quy định trong vòng 5 năm, và điều này cũng chính là áp lực trong việc đánh giá cán bộ sau hợp nhất của người làm nghề tổ chức.

Tuy nhiên, áp lực lớn nhất đối với người làm nghề tổ chức trong bối cảnh bỏ cấp huyện là chính sách đối với cán bộ cấp huyện. Sẽ sai lầm nếu người làm nghề tổ chức đồng nhất cấp huyện với cán bộ cấp huyện. Cấp huyện có thể là “điểm nghẽn” trong phát triển hiện nay, nhưng trước đây có vai trò quan trọng trong hệ thống chính trị; tương tự, cán bộ cấp huyện cũng như vậy, họ thậm chí từng là động lực trong phát triển. Nhiều cán bộ cấp huyện là cán bộ cấp tỉnh ưu tú được luân chuyển về cấp huyện để đào tạo, không ít cán bộ cấp huyện tại chỗ được đào tạo bài bản và chuyên nghiệp, trưởng thành từ cấp xã, có khả năng truyền cảm hứng cho cán bộ cấp xã và được nhân dân địa phương yêu mến, kính trọng. Đồng thời, khi còn tồn tại, bộ máy tổ chức và đội ngũ cán bộ cấp huyện đã góp phần quan trọng vào thành công chung của cả hệ thống chính trị. Cho nên trong quá trình tổ chức thực thi Nghị định số 178/2024/NĐ-CP và Thông báo kết luận số 75-TB/TW, người làm nghề tổ chức cấp tỉnh không thể không quan tâm đến chính sách dành cho đội ngũ cán bộ cấp huyện đủ điều kiện thụ hưởng các chính sách ưu đãi của hai văn bản này. Đặc biệt, hoạch định chính sách dành cho cán bộ cấp huyện cần hết sức quan tâm đến những cán bộ cấp huyện vẫn còn đủ tuổi, đủ sức khỏe và quan trọng hơn là đủ năng lực để tham gia cấp ủy cấp tỉnh trong nhiệm kỳ 2025-2030. Vì vậy, cần tính toán, sắp xếp bố trí công tác cho đối tượng này một cách phù hợp nhằm hình thành một chính sách cán bộ ưu việt nhất.

Việc đưa cán bộ cấp huyện hiện nay về cấp xã cũng rất phù hợp với chủ trương hợp nhất xã theo hướng giảm từ một vạn xã hiện nay xuống còn khoảng 5 nghìn xã. Kinh nghiệm sau năm 1975, khi chủ trương giải thể cấp khu và tiến hành hợp nhất tỉnh, nhiều đồng chí nguyên thường vụ khu ủy đã được bố trí về giữ chức bí thư tỉnh ủy các tỉnh sau hợp nhất trên địa bàn khu cũ. Chẳng hạn Trung ương đã bố trí đồng chí Nguyễn Xuân Hữu, Ủy viên Thường vụ Khu ủy Khu 5 giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Phú Khánh; đồng chí Lê Văn Hiền, quyền Bí thư Khu ủy Khu 6 giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Thuận Hải; đồng chí Lê Quang Chữ, Bí thư Khu ủy miền Đông Nam Bộ giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai… Thế nhưng, chính sách dành cho cán bộ cấp huyện không chỉ dừng ở những người đứng đầu, mà chủ yếu phải tác động trực tiếp đến đông đảo cán bộ, công chức đang công tác trong hệ thống chính trị cấp huyện. Xin nói thêm, ở cấp huyện còn có đội ngũ viên chức như giáo viên ở các cơ sở giáo dục, thầy thuốc ở các cơ sở y tế. Đội ngũ viên chức này vẫn có thể tiếp tục công vụ hằng ngày của mình tại chỗ, bởi tuy có thể thay đổi cấp quản lý theo hướng đưa lên trực thuộc tỉnh hoặc chuyển xuống trực thuộc xã nhưng sẽ không có chuyện di dời, giải thể trường học hay bệnh viện khỏi địa bàn... Điều đó là bởi có thể hợp nhất bốn, năm xã nhỏ thành một xã lớn, nhưng làm sao có thể hợp nhất bốn, năm trạm y tế hoặc bốn, năm trường tiểu học thành một trạm, một trường duy nhất cho… gọn đầu mối! Công việc ở đây là bảo đảm đội ngũ này yên tâm công tác, tiếp tục phục vụ nhu cầu học hành, chữa bệnh của nhân dân trên địa bàn.

Người làm nghề tổ chức cũng cần quan tâm đến chính sách dành cho cán bộ cấp tỉnh, bởi khi không còn cấp huyện, cán bộ cấp tỉnh phải có động lực cần thiết để đảm đương nhiệm vụ “hai trong một”. Trước hết, quan tâm về số lượng nhằm bảo đảm nguyên tắc vì việc tính người, không thể cứ hợp nhất hai tỉnh là giảm số lượng cán bộ của một tỉnh trước đây. Còn nhớ trước đây khi chia tách tỉnh, vào giai đoạn đầu kẻ ở người đi, đã có chủ trương không tăng chỉ tiêu biên chế cán bộ cấp tỉnh so với trước chia tách. Vì thế, sau khi tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị cấp tỉnh theo mô hình cấp trung ương và triển khai xong việc thực hiện chính sách đối với cán bộ cấp tỉnh theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP và Thông báo kết luận số 75-TB/TW, hoàn toàn có thể bố trí số lượng cán bộ, công chức cấp tỉnh sau hợp nhất nhiều hơn số lượng cán bộ, công chức cấp tỉnh không thuộc diện hợp nhất. Tương tự, có thể bố trí một số lượng cán bộ, công chức cấp xã sau hợp nhất nhiều hơn số lượng cán bộ, công chức cấp xã không thuộc diện hợp nhất. Bởi, sau hợp nhất nếu cán bộ, công chức cấp tỉnh phải có số lượng cần thiết để thực thi công vụ “hai trong một”, thì cán bộ, công chức cấp xã cũng phải có số lượng cần thiết để thực thi một khối lượng công vụ nhiều hơn trước, trên một địa bàn rộng hơn trước và với một đòi hỏi bất biến là phải sâu sát người dân, gần dân đúng như bản chất vốn có của cán bộ cấp xã.

Đương nhiên, điều mà người làm nghề tổ chức quan tâm nhiều nhất vẫn là làm thế nào để tham mưu hoạch định và triển khai thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp tỉnh và cấp xã đủ khả năng hoàn thành công vụ với chất lượng cao. Ngoài việc trang bị những hiểu biết nhất định về mô hình chính quyền ba cấp, nắm vững các điểm khác biệt cơ bản giữa mô hình chính quyền địa phương có cấp huyện với mô hình chính quyền địa phương không còn cấp huyện, cần hết sức chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng sử dụng thuần thục công nghệ thông tin. Với những địa phương lấy “công nghiệp không khói” làm động lực phát triển, còn phải chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng sử dụng thành thạo tiếng Anh. Và cũng không phải ngẫu nhiên mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng Đề án quốc gia “Từng bước đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2045”./.