5 giải pháp sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy gắn với tinh giản biên chế ở Quảng Bình

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, khoa học

Căn cứ Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Bình đã ban hành Kế hoạch số 55-KH/TU, ngày 8-2-2018, về thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Theo đó, đã xác định rõ và giao nhiệm vụ cụ thể theo lộ trình cho từng tổ chức thực hiện: (1) Xây dựng kế hoạch, chương trình hành động cụ thể, khả thi và huy động sức mạnh tổng hợp của các cơ quan, đơn vị, địa phương nhằm thực hiện có hiệu quả việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. (2) Quyết định số lượng biên chế tối thiểu, số lượng lãnh đạo cấp phó tối đa của một tổ chức ở cấp mình và của các tổ chức trực thuộc trên nguyên tắc xác định rõ vị trí việc làm, giảm cấp phó và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. (3) Thực hiện nghiêm việc giảm đầu mối trực thuộc các sở, ban, ngành, mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan, đơn vị từ tỉnh đến huyện, thị xã, thành phố và cơ cấu bên trong của từng tổ chức trực thuộc, như: chi cục, trung tâm, phòng, ban... (4) Không thành lập mới tổ chức trung gian; giải thể hoặc sắp xếp lại các cơ quan, tổ chức hoạt động không hiệu quả; sắp xếp lại, giảm tối đa số lượng phòng trong chi cục, trung tâm... (5) Rà soát, bổ sung, hoàn thiện các quy định về tổ chức bộ máy để khắc phục tình trạng trùng lặp, chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác giữa các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong hệ thống chính trị và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. (6) Thí điểm một số mô hình mới về tổ chức, kiêm nhiệm một số chức danh lãnh đạo, quản lý ở nơi có điều kiện theo hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh phù hợp với đặc điểm, tình hình của cơ quan, đơn vị, địa phương. (7) Chuyển một số nhiệm vụ và dịch vụ công mà Nhà nước không nhất thiết phải thực hiện cho doanh nghiệp, các tổ chức xã hội đảm nhiệm.

Quán triệt các nghị quyết, quy định, kết luận của Trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành đề án, các quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy và phân bổ biên chế cụ thể từng năm cho các địa phương, đơn vị. Đặc biệt, Kế hoạch số 90-KH/TU, ngày 26-12-2022, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về quản lý, sử dụng, tinh giản biên chế của hệ thống chính trị tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2022 - 2026 đã xác định rõ lộ trình, phân công nhiệm vụ cụ thể để tập trung triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tiến hành đồng bộ giữa sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy gắn tinh giản biên chế với bố trí, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy đảng, năng lực quản lý, điều hành của bộ máy chính quyền các cấp, cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; trong đó xác định rõ yêu cầu nhiệm vụ, lộ trình cụ thể để thực hiện việc quản lý, sử dụng, tinh giản biên chế được giao phù hợp với đặc điểm, tình hình của tỉnh.

Kết quả tích cực

Về sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành các quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy cho từng cơ quan, đơn vị trong khối; đảm bảo nguyên tắc ít nhất có năm người mới lập một đầu mối (phòng và tương đương), biên chế của các cơ quan do Ban Thường vụ Tỉnh ủy xem xét, quyết định trên cơ sở tổng biên chế được cấp có thẩm quyền giao. Sau sắp xếp, kiện toàn, đã giảm 7 phòng, ban thuộc các cơ quan tham mưu, giúp việc của Tỉnh ủy; 13 đầu mối trực thuộc bên trong các cơ quan chuyên trách của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh; 2 đầu mối cấp khoa, phòng của các đơn vị sự nghiệp trực thuộc và giảm 4 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc các ban, Văn phòng Tỉnh ủy và các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh.

Kết quả đạt được cho thấy, các tổ chức trong hệ thống chính trị, cụ thể là các tổ chức đảng, nhà nước, mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính trị - xã hội từng bước được sắp xếp, kiện toàn; chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của các tổ chức đó được phân định, điều chỉnh hợp lý hơn, bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Đồng thời, các đơn vị sự nghiệp công lập được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm, chủ động sử dụng tài sản, nguồn nhân lực để phát triển và nâng cao chất lượng hoạt động cung cấp dịch vụ sự nghiệp công, chủ động trong việc sắp xếp, tổ chức lại cơ cấu bên trong của đơn vị; ký hợp đồng làm việc và hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật để bảo đảm các tổ chức hoạt động thông suốt, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao...

Về xây dựng vị trí việc làm, tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành danh mục tạm thời vị trí việc làm, bản mô tả vị trí việc làm và thí điểm bố trí sử dụng, tuyển dụng, quản lý công chức gắn với vị trí việc làm cho 11/11 cơ quan, đơn vị cấp tỉnh và 8/8 huyện, thành phố, thị xã. Căn cứ các quyết định của Ban Tổ chức Trung ương ngày 29-3-2024 về Danh mục vị trí việc làm công chức, viên chức, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Quyết định số 1660-QĐ/TU, ngày 11-6-2024, về Danh mục vị trí việc làm cán bộ, công chức, viên chức các cơ quan, đơn vị sự nghiệp thuộc khối đảng, mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh Quảng Bình với 262 vị trí; trong đó nhóm lãnh đạo, quản lý 97 vị trí (37%); nhóm nghiệp vụ chuyên ngành và nhóm chuyên môn dùng chung 144 vị trí (55%) và nhóm hỗ trợ, phục vụ chỉ chiếm 8%. Căn cứ Danh mục vị trí việc làm, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã tiến hành rà soát trình độ đào tạo, năng lực của công chức, viên chức để có kế hoạch sắp xếp, bố trí, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với vị trí việc làm được phê duyệt; xác định được số lượng và những người cần tinh giản, tạo điều kiện bổ sung người có trình độ để đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn, từng bước cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tập trung quán triệt, chỉ đạo quyết liệt tinh giản biên chế theo đúng lộ trình. Các cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện nghiêm việc quản lý, sử dụng, tinh giản biên chế; chịu trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai và thực hiện việc tinh giản biên chế và sử dụng biên chế theo đúng lộ trình; kế hoạch đến năm 2026 đảm bảo thực hiện đúng nguyên tắc, lộ trình và các tiêu chí đề ra. Theo số liệu thống kê, giai đoạn 2017 - 2023 cơ cấu công chức, viên chức và người lao động đã có những thay đổi đáng kể theo hướng giảm công chức và viên chức, không thực hiện dạng hợp đồng trong biên chế; các đơn vị, địa phương đã thực hiện tinh giản 143 biên chế, cơ bản đảm bảo kế hoạch phân bổ biên chế và yêu cầu đề ra. Đồng thời, đã thực hiện rà soát lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức để có kế hoạch sắp xếp, bố trí, sử dụng phù hợp với vị trí việc làm được phê duyệt; thực hiện tuyển dụng, tiếp nhận 156 công chức, viên chức, trong đó thu hút 8 sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ về tỉnh công tác theo Nghị định số 140/2017/NĐ-CP ngày 5-12-2017 của Chính phủ.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Quảng Bình vẫn còn những hạn chế, khó khăn, đòi hỏi sự quan tâm, vào cuộc quyết liệt của cấp ủy các cấp, nhất là vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, như: Tổ chức bộ máy bên trong của một số cơ quan, đơn vị vẫn còn cồng kềnh; việc sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập còn lúng túng, chưa triệt để, nhiều tầng nấc trung gian, chất lượng, hiệu quả dịch vụ còn thấp; tinh giản biên chế của các địa phương, cơ quan, đơn vị vẫn chưa đạt yêu cầu đề ra, chủ yếu giảm cơ học, chưa thực sự gắn với cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức...

Nguyên nhân là do một số văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên chưa đồng bộ và thống nhất, thiếu định lượng cụ thể nên khó khăn, lúng túng trong triển khai thực hiện. Việc điều chỉnh tổ chức bộ máy còn chậm, quy định về chức năng, tên gọi phòng/ban bên trong bộ máy các cơ quan còn thiếu thống nhất nên mỗi địa phương thực hiện khác nhau; việc giao biên chế trước khi hoàn thiện tổ chức bộ máy và xây dựng vị trí việc làm chưa thực sự logic dẫn đến lúng túng trong triển khai thực hiện. Quá trình tinh giản biên chế còn nhiều bất cập, nhất là việc áp dụng chỉ tiêu tinh giản cào bằng cho tất cả các địa phương, đơn vị thật sự chưa phù hợp; việc đánh giá cán bộ, công chức, viên chức hằng năm chưa thực chất, chưa có đủ căn cứ để cơ cấu lại đội ngũ gắn với tinh giản biên chế; số lượng biên chế phân bổ còn ít, những vẫn phải bảo đảm chỉ tiêu tinh giản chung nên đã gây nhiều khó khăn cho việc sắp xếp, bố trí trong khi khối lượng công việc ngày càng tăng...

Giải pháp đồng bộ

Một là, tiếp tục tuyên truyền, quán triệt, kiên trì, kiên quyết thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động; kiên trì thực hiện chủ trương tinh giản biên chế cán bộ, công chức, viên chức theo đúng lộ trình, kế hoạch đề ra. Đề cao trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, nhất là người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, thực hiện quản lý, sử dụng, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức gắn với tinh giản biên chế của các địa phương, cơ quan, đơn vị đảm bảo đúng lộ trình, đối tượng hợp lý và có hiệu quả.

Hai là, rà soát, bổ sung các quy định về nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí việc làm, tiêu chuẩn chức danh trong các cơ quan, đơn vị, địa phương để có cơ sở giao và quản lý biên chế cán bộ, công chức, viên chức ở từng cơ quan, đơn vị; đảm bảo bộ máy tổ chức trong khối cơ quan đảng được kiện toàn, sắp xếp tinh gọn, ổn định, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, hoạt động đồng bộ, hiệu lực, hiệu quả gắn với đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động hành chính, cải tiến quy trình, quy chế làm việc, kết hợp với cải cách thủ tục hành chính.

Ba là, tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm Kế hoạch số 90-KH/TU, ngày 26-12-2022, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về quản lý, sử dụng, tinh giản biên chế của hệ thống chính trị giai đoạn 2022-2026. Thực hiện đổi mới mạnh mẽ trong quản lý và sử dụng biên chế, đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ để nâng cao chất lượng; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ, năng lực, kỹ năng công tác; kết hợp đào tạo, bồi dưỡng với luân chuyển để rèn luyện cán bộ trong thực tiễn. Rà soát trình độ đào tạo, năng lực của công chức, viên chức để có kế hoạch cơ cấu lại, sắp xếp, bố trí, sử dụng phù hợp với vị trí việc làm và yêu cầu nhiệm vụ. Kiên quyết tinh giản biên chế đối với những cán bộ, công chức, viên chức không hoàn thành nhiệm vụ, không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, không đạt tiêu chuẩn quy định.

Bốn là, chú trọng chất lượng tuyển dụng, thực hiện thi tuyển công chức, viên chức theo nguyên tắc công khai, minh bạch, khách quan và đúng pháp luật, bảo đảm tính cạnh tranh trong bổ nhiệm, đề bạt cán bộ và tuyển dụng công chức, viên chức để thu hút người thực sự có đức, có tài vào làm việc trong hệ thống chính trị. Thực hiện nghiêm chế độ miễn nhiệm, bãi nhiệm, từ chức, cho thôi việc hoặc thay thế kịp thời, không chờ hết thời gian bổ nhiệm hoặc kết thúc nhiệm kỳ đối với những cán bộ kém năng lực, phẩm chất đạo đức, không đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn chức danh, không hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Năm là, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát việc chấp hành các quy định về sắp xếp tổ chức bộ máy, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức gắn với tinh giản biên chế trong hệ thống chính trị. Biểu dương, khen thưởng kịp thời những tổ chức, cá nhân thực hiện có hiệu quả; xử lý nghiêm minh những tổ chức, cá nhân, nhất là người đứng đầu không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định, không đạt mục tiêu đề ra./.