Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng công tác xây dựng Đảng, nhấn mạnh yếu tố căn cốt của công tác này là phát triển tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên. Người chỉ rõ: “Chi bộ là gốc rễ của Đảng… Tác dụng của chi bộ là cực kỳ quan trọng, vì nó là sợi dây chuyền để liên hệ Đảng với quần chúng”⁽¹⁾, “Chọn lọc đảng viên mới cũng là một nhiệm vụ quan trọng. Chi bộ cần thường xuyên giáo dục quần chúng, bồi dưỡng những phần tử hăng hái, nâng cao trình độ giác ngộ của họ đến tiêu chuẩn đảng viên”⁽²⁾; “Việc phát triển Đảng, phải chọn lọc hết sức cẩn thận. Phát triển đến đâu, phải củng cố đến đấy”⁽³⁾.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đảng là gồm các đảng viên mà tổ chức nên. Mọi công việc Đảng đều do đảng viên làm. Mọi nghị quyết Đảng đều do đảng viên chấp hành. Mọi chính sách của Đảng đều do đảng viên mà thấu đến quần chúng. Mọi khẩu hiệu, mọi kế hoạch của Đảng đều do đảng viên cố gắng thực hiện. Vì vậy, Đảng cần phải làm cho thành phần đảng viên trong sạch, phải bồi dưỡng và hấp thụ vào Đảng những người tốt trong giai cấp lao động...”⁽⁴⁾. Để Đảng có thể hoàn thành nhiệm vụ trước dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, Đảng phải chú ý phát triển lực lượng cách mạng trong nhân dân như Công hội, Nông hội, tăng cường mối liên minh công nông cũng như phải đề ra chính sách cụ thể phù hợp với mỗi thời kỳ để tập hợp và lãnh đạo đông đảo quần chúng trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Đảng phải đặc biệt quan tâm đến vấn đề đoàn kết dân tộc, tập hợp hết thảy các tầng lớp nhân dân trong Mặt trận dân tộc thống nhất. Nhân dân ta rất yêu mến Đảng ta. Phải khuyến khích nhân dân góp phần xây dựng Đảng như góp ý kiến với chi bộ trong việc tuyển chọn người vào Đảng, tuyển chọn cán bộ lãnh đạo. Làm được như thế, mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân sẽ càng thêm mật thiết. Người yêu cầu: “Đảng Lao động Việt Nam sẽ gồm những công nhân, nông dân và lao động trí óc yêu nước nhất, hăng hái nhất, cách mệnh nhất. Nó sẽ gồm những người kiên quyết phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, phụng sự lao động, những người chí công vô tư, làm gương mẫu trong công cuộc kháng chiến kiến quốc”⁽⁵⁾.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra các quan điểm cốt lõi, như về xây dựng tổ chức, về phát triển đội ngũ đảng viên.

Về xây dựng tổ chức, phải củng cố tốt chi bộ và chi đoàn, phát triển Đảng và Đoàn. Cán bộ, đảng viên và đoàn viên phải đoàn kết chặt chẽ; phải hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân, đặt lợi ích chung của nhân dân lên trên lợi ích riêng của mình; phải làm gương mẫu trong đoàn kết dân tộc, trong học tập và trong lao động, sản xuất; phải chống quan liêu, mệnh lệnh, lãng phí, tham ô⁽⁶⁾. Muốn xây dựng Đảng tốt, thì phải có đảng bộ tốt, chi bộ tốt. Muốn có đảng bộ tốt, chi bộ tốt phải có đảng viên tốt.

Về phát triển đội ngũ đảng viên, phải “chú ý kết nạp những phần tử ưu tú, gương mẫu, trước hết là trong xã viên hợp tác xã, trong Đoàn Thanh niên Lao động vào Đảng. Khi kết nạp phải lựa chọn rất cẩn thận, tránh làm ồ ạt. Đồng thời phải tăng cường giáo dục cho các đảng viên, mới cũng như cũ. Đi đôi với việc phát triển, phải củng cố chi bộ xã vững mạnh”⁽⁷⁾, “Phải chăm lo bồi dưỡng và phát triển những công nhân có đủ tiêu chuẩn vào Đảng và Đoàn”⁽⁸⁾, “chú ý kết nạp thêm đảng viên các dân tộc và nữ đảng viên để mở rộng hàng ngũ Đảng”⁽⁹⁾. Đảng ủy các cấp ở miền núi cần ra sức phát triển đảng viên và đoàn viên phụ nữ, cần đào tạo và giúp đỡ cán bộ phụ nữ các dân tộc. Trong quá trình thực hiện, cần quán triệt các vấn đề sau:

Một là, việc lựa chọn, bồi dưỡng và kết nạp đảng viên “phải chọn lọc rất cẩn thận, phải xem trọng chất lượng quyết không nên làm một cách ồ ạt, không nên tham nhiều”⁽¹⁰⁾, dựa trên 6 tiêu chuẩn: “1- Suốt đời kiên quyết phấn đấu cho chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản./ 2- Rèn luyện tư tưởng vô sản, sửa chữa tư tưởng sai lầm. Kiên quyết đứng hẳn trên lập trường giai cấp công nhân, không đứng chân trong chân ngoài./ 3- Đặt lợi ích của Đảng lên trên hết, trước hết. Biết đem lợi ích riêng của cá nhân phục tùng lợi ích chung của cách mạng./ 4- Tuyệt đối chấp hành nghị quyết và kỷ luật của Đảng./5- Liên hệ chặt chẽ với quần chúng./ 6- Luôn luôn cố gắng học tập; thật thà tự phê bình và thành khẩn phê bình đồng chí mình”⁽¹¹⁾ . 

Hai là, “Người vào Đảng phải thừa nhận Đảng cương và Đảng chương. Phải tham gia công tác trong một tổ chức của Đảng. Phải tuyệt đối phục tùng nghị quyết của Đảng. Phải nộp đảng phí”⁽¹²⁾. Cố gắng học tập chủ nghĩa Mác - Lê-nin, nâng cao trình độ giác ngộ. Giữ gìn kỷ luật của Đảng. Ra sức phụng sự nhân dân. Giữ vững kỷ luật của Chính phủ và của các đoàn thể cách mạng, thông thạo công việc mình phụ trách; làm gương mẫu trong mọi công việc cách mạng⁽¹³⁾ .

Ba là, để làm cho Đảng mạnh, thì phải mở rộng dân chủ (thật thà tự phê bình và phê bình), thực hành lãnh đạo tập trung, nâng cao tính tổ chức và tính kỷ luật. “Tổ chức gốc rễ của Đảng là chi bộ. Chi bộ do chi ủy lãnh đạo; các đảng viên chịu sự lãnh đạo của chi ủy… Toàn thể đảng viên, toàn thể các cấp, tổ chức thống nhất lại theo một nguyên tắc nhất định. Nguyên tắc ấy tức là dân chủ tập trung”⁽¹⁴⁾:

(i) Tập trung trên nền tảng dân chủ. Những phương châm, chính sách, nghị quyết của Đảng, mọi đảng viên nhất định phải chấp hành. Kỷ luật của Đảng, mọi đảng viên phải tuân theo. Thế là tập trung. Nhưng tập trung ấy không phải là cá nhân chuyên chính; mà là xây dựng trên nền tảng dân chủ. Các cơ quan lãnh đạo đều do quần chúng đảng viên bầu cử lên. Phương châm, chính sách, nghị quyết của Đảng đều do quần chúng đảng viên tập trung kinh nghiệm và ý kiến lại mà thành. Quyền lực của cơ quan lãnh đạo là do quần chúng đảng viên giao phó cho, chứ không phải tự ai tranh giành được.

(ii) Dân chủ dưới sự chỉ đạo tập trung. Mọi đảng viên có quyền nêu ý kiến, đặt đề nghị, tham gia giải quyết vấn đề. Nhưng quyết không được trái sự lãnh đạo tập trung của Đảng, trái nghị quyết và trái kỷ luật của Đảng. Trật tự của Đảng là: cá nhân phải phục tùng tổ chức; số ít phải phục tùng số nhiều; cấp dưới phải phục tùng cấp trên; các địa phương phải phục tùng Trung ương⁽¹⁵⁾.

Bốn là, để tổ chức cơ sở đảng mạnh, đảng viên phải luôn luôn ghi nhớ sáu tiêu chuẩn của người đảng viên: “- Đảng viên phải kiên quyết và suốt đời đấu tranh cho Đảng./ - Luôn luôn bồi dưỡng tư tưởng vô sản của mình, không để mắc sai lầm, tích cực sửa chữa sai lầm, khuyết điểm./ - Luôn luôn để lợi ích của Đảng lên trên lợi ích của cá nhân. Khi lợi ích của Đảng và lợi ích của cá nhân không khớp nhau thì đảng viên phải để lợi ích của Đảng lên trước./ - Tuyệt đối chấp hành nghị quyết, kỷ luật của Đảng./ - Mật thiết liên hệ với quần chúng./ - Cố gắng học tập về mọi mặt để không ngừng nâng cao trình độ của mình, thật thà tự phê bình và phê bình. Đảng viên cần liên hệ mật thiết với quần chúng, nêu cao tinh thần chí công vô tư, cần kiệm liêm chính, gương mẫu trong mọi công tác, trong đời sống”⁽¹⁶⁾.